ایضاح: گونئی آزربایجان ملی حرکتی بیر تشکیلات دئییل، بلکه عموم ملی و کوتله وی بیر نهضت دیر.
***

سایین «ایشیق سؤنمز» بیرسورغو مطرح ائدیب اؤز ده قیسا بیر یازیدا همان سورغویا جاواب وئرمیشدیر. دوستلارین بیری بو سورغو – جاوابی منه گؤندرمیشدی. بئله دوشوندوم من ده اؤز باخیشیمدان بو سورغویا جاواب وئریم.

سورغو: نه اوچون آذربایجان ملی حرکتی ییرمی ایل بوندان قاباقکی شعارلاریندان، دیل و مدنیت مسئله سی دئیه ال گؤتورمک ایسته میر؟

منجه بو سورغودا اوچ قونو(موضوع، نکته) واردیر:
1- آزربایجان،

2- آزربایجان ملی حرکتی،

3- دیل و مدنیت مسئله سی

بو اوچ قونو بارده و سورغو ایله ایلگیلی آشاغیدا بعضی ایضاحلاریمی یازیرام:
-آزربایجان معین بیر تاریخسل، جوغرافیاسل، اویقارلیق سل، کولتورل و سیاسی بیر وارلیق دیر.
جوغرافیا باخیمیندان آزربایجان اؤزونه گؤره و نسبی اولاراق بؤیوک بیر اراضیسی وار ایمیش. تاریخ بویو فرقلی نه دنلره گؤره، بو اراضی یا یابانجی اؤزگه لرین تصرفینه کئچمیش ویا پارچالانمیش و نئچه آیری- آیری اؤلکه لرین ترکیبینه داخل اولموشدور.

(1) تاریخی سندلر گؤرسه دیر آزربایجان بیرچوخ یئره پارچالانیب، پاران- پاران اولموشدور و بو گون تورکیه(آنادولو)، عرب عراقی

(2)، ایران، آزربایجان جمهوریتی، گورجوستان و ائرمنستان

(3)بو پاران- پاران اولموش تاریخی آزربایجاندان و اونلارین ملی چالیشمالاریندان بحث ائتمک اوچون، گئنیش و اوزون بیرتحقیق و تارتیشمایا احتیاج دویولور و بورادا ممکن دئییل. بونا خاطر یالنیز ایران ترکیبینده یئرلشمیش «گؤنئی آزربایجان ملی حرکتیندن » بحث اولوناجاق. خصوصیله کی سورغودا دا «آذربایجان ملی حرکتنه» اشاره اولونموشدور. عینی حالدا پاران- پاران اولموش آزربایجان حیصه لریندن، یالنیز «گونئی آذربایجان ملی حرکتی » چالیشیر.

ایران ترکیبنده اولان گونئی آزربایجانین اراضی سینه ده دفعه لرله، هم تاریخ بویو، هم ده سون یوز ایلده، تعرض اولموشدور. حال حاضرده گونئی آزربایجانین اراضی سی نین حدودونو ایکی یول ایله تعیین ائتمک ممکن‌دور:

الف: تاریخی آزربایجانین حدودلارینا دایاناراق اونون حدودلارینی تعیین ائتمک اولار.
ب:دیل و کولتور اساسیندا گونئی آزربایجانین اراضی سی نین حدودونو تعیین ائتمک اولار.

بواساسدا تبریز مرکزیت ایله هر جهتدن، هاراجان(آرا وئرمه دن هرهانسی اراضی ده) آزربایجان کولتورو، اویقارلیغی، خصوصیله آزربایجان تورکجه سی یایغین دیر؛ اوراجان گونئی آزربایجانین اراضی سی دیر! البته ایرانین بعضی بؤلگه لرینده جزیره اولاراق آزربایجان تورکلری یاشاییرلار. بونلار بیزیم وطندن اوزاق دوشموش دیلداشلاریمیزدیر و گونئی آزربایجان ملی فعاللاری امکان چرچیوه سینده اونلاری حمایه ائتمه لیدیرلر.

گئچن یوز ایلده گونئی آزربایجانین اراضی سینه دفعه لرله تعرض اولموش، پارچالانمیش و بیر چوخ موردلرده اراضی نین اوستوندن تاریخی آدی سیلینمیشدیر. گئج- تئز بو داغیدیلمیش گونئی آزربایجان اراضی سینین هامیسی، واحد بیر ایالت ترکیبینه داخل اولمالیدیر و « کامل گونئی آزربایجان ایالتی» یارانمالیدیر!

– گونئی آزربایجاندا یاشایان اهالی نین بؤیوک اکثریتی آزربایجان تورکجه سینده دانیشیر. گئچن یوز ایلده ایراندا اقتداردا اولان قوه لر، هر طرفلی چالیشمیشلار آزربایجان تورکجه سینی تضعیف ویا محو ائتسینلر. بو اساسدا دا بوتون آزربایجانا و آزربایجانلیلارا چئشیتلی تعرضلر اولموشدور. آزربایجان تورکجه سینی تضعیف ویا محو ائتمه تشبثلرینه قارشی، آزربایجانیلیلارا، خصوصیله آزربایجان ملی فعاللارینا واجب دیر امکان چرچیوه سینده آنا دیللرینی مکمل اؤیره نیب و اؤز دیللرینده یازیب یاراتسینلار.

– آزربایجان تورکجه سینی تضعیف ویا محو ائتمک اوچون، گئچن یوز ایلده آزربایجان اقتصادیاتی تخریب و اهالی سی ایش سیزلیکدن و معاشلارینی تأمین ائتمک آماجی ایله اؤز وطنلرینی ترک ائدیب، غریب ولایتلره کؤچمک مجبوریتینده اولموشلار، زامان سوره جینده و اوزون مدتده آسیمیلاسیونا معروض قالیب، دیل، مدنیّت و بیر جمله ده دئسه ک بیر چوخ آذربایجانلیلار ملی- کولتورل و معنوی وارلیقلارینی ایتیرمیشلر.

خصوصا 1324-1325 –جی ایللرده بؤیوک دوشونور سید جعفر پیشه وری نین رهبرلیگی ایله قورولان ملی- دئموکراتیک حکومتین مثبت تأثیرلرینی محو ائتمک اوچون شدت له آزربایجانی تالان ائدیب و آزربایجانلیلاری تضییق و سیخینتی آلتیندا ساخلامیشدیلار. بو رویه حاله دوام ائدیر. بیز مجبوروق تورکجه میز و کولتوروموزو قوروماق اوچون، آزربایجان اقتصادیاتی نین انکشافی اوغروندا بوتون گوجوموزله چالیشاق.

– گئچن یوز ایلده، آزربایجان تورکجه سینی محو ائتمک آماجی ایله، ایراندا اقتداردا اولان قوه لر، آزربایجانین ملی- تاریخی آبیده و ابنیه لری تخریب و تالان ائتمیشدیلر. چون بو تاریخی آبیده و ابنیه لر آزربایجان تورکجه سی نین و ملی اویقارلیغی نین (مدنیّتی نین) معنوی آرخاسی ساییلیر. بونا گؤره، هر آذربایجانلییا خصوصیله آزربایجان ملی فعاللارینا واجب دیر، آزربایجانین ملی آبیده لرینی تانیییب و اهمیتینی اؤیره نسینلر و بو آبیده و ابنیه لرین امنیتی اوغروندا جدی فعالیت ائتسینلر و بو آبیده و ابنیه لره اولان هربیر تجاوزون قارشیسیندا دایانسینلار.

بونا تأکید ائتمک لازم دیر، تورکلر آزربایجاندان خارج و ایرانین باشقا اراضی سینده بیر چوخ تاریخی آبیده و ابینیه یاراتمیشلار. بیر معنوی میراث کیمی اونلار دا قورومالیییق!

– گئچن یوز ایلده ایراندا اقتداردا اولان قوه لر، هر طرفلی چالیشمیشلار آزربایجان تورکلری نین ملی هویتینی، گئچمیش تاریخینی، و بو گونونو انکار ائدیب داناراق اونا قوندارما هویت جعل و تعریف ائتسینلر. بو اساسدا اقتداردا اولان قوه لر آزربایجانلیلارین اکثریتی نین تورکلوگونو انکار ائدیب اونلاری «آزری» آدلاندیرمیشدیلار.منجه بو مسئله آزربایجان تورکلری نین ملی مبارزه سینین لاپ اؤن سیراسیندا دایانیر! «هارای- هارای من تورکم » شعاری بو جعلیاتا قارشی یارانمیشدیر. آزربایجان ملی فعاللاری «آزری » دئییلن جعلی و تحمیلی هویتینه قارشی بوشعاری هر زامان قورومالیدیرلار.

– یوخاریدا اشاره اولدوغو کیمی، گئچن یوز ایلده ایراندا اقتداردا اولان قوه لرین طرفیندن آزربایجان علیهینه اعمال اولان و اعلان ائدیلمه میش تحمیلی مهاجرت و آسیمیلاسیون سیاستلری سبب اولموشدور، بیر چوخ تورک آزربایجانلیلار اؤز آنا وطنلرینی ترک ائدیب، غربت اؤلکه لرده یئرلشمیشلر. اونلارین بیر چوخو زامان سوره جینده دیللرینی ایتیرمیشلر.آنجاق هله ده اورکلرینده آنا وطنلرینه، دده- بابا یوردلارینا سئوگی و محبت بسله ییرلر! بو کیمی آذربایجانلیلارین بیرچوخو آرزو ائدیر اؤز کؤکونه قاییتسینلار. بوتون آذربایجان ملی فعاللارینا واجب دیر بو کیمی آزربایجانلیلارا امکان چرچیوه سینده محبت له یاناشیب و معنوی یاردیم ائتسینلر.

– آزربایجان تورکجه سینی و ملی کیملیگینی هده له ین و حده له ین آراجلارین اَن مُهم و اؤنملیسی، عموم علاقه وسایطی دیر.(قزئت، ژورنال، رادیو، تئلویزیون، اینتئرنئت و…) مئجه بو وسایطین ده ان اؤنملیسی نین بیری تئلویزیون دور. هرکس باجارارسا آذربایجان تورکجه سینده تئلویزیون یاراتمالیدیر. البته بو تئلویزیوندا کیمسه یه توهین – تحقیر اولمامالیدیر؛ بلکه تام نورمال و صلح سئور بیر تئلویزیون سویه سینده چالیشمالیدیر.
منجه آذربایجان تورکجه سینده تئلویزیون یاراتماق آرزو و ایسته گی ده آذربایجان ملی حرکتی نین اساس پرنسیبلریندن اولمالیدیر.

– بیر ملتین ملی کیملیگی نین اساس عنصرلری نین بیری آنا دیلی دیر. هرملتین آنا دیلی قورونورسا، ملی شخصیت و کیملیگی قورونور. آنا دیلینی مکتب- مدرسه سیز قوروماق اولماز.آنا دیلینده ملی ادبیاتی مکتب- مدرسه سیز یاراتماق اولماز. بونا گؤره آذربایجان تورکجه سینده مکتب- مدرسه نین یارانماسی اوغروندا مبارزه آپارماق، هر آذربایجانلی ملی فعالی نین اساس وظیفه لریندن دیر.

– بو آرزو و ایسته کلری الده ائتمک اوچون آزربایجان ملی فعاللاری هر طرفلی چالیشمالیدیرلار. کولتورل، تاریخی –جغرافیایی تحقیق، بوتون مدنی فعالیتلر، یاشام چئوره سینی قوروماق، یئنی ادبیات، موسیقی، تئاتر و سینما فیلمی یاراتماق و… هابئله مسالمت له میدانی اعتراضلار ائتمک و….
منجه بونلار آذربایجان ملی حرکتی نین اساس آرزو و ایسته کلری و اساس پرنسیبلریندن دیر.
سیزجه آزربایجان ملی حرکتی اوچون داها هانسی پرنسیبلری سادالاماق اولار؟