۲۱ آذر ۱۳۲۴ یکی ار حوادث بزرگ و فراموش نشدنی در تاریخ آزربایجان و سربلندی مردم آن است.
هنوز عظمت و کارهای بزرگ و باور نکردنی که در یکسال حاکمیت فرقه دموکرات آذربایجان به رهبری سیاستمدار برجسته آزربایجان سید جعفر پیشه وری در آزربایجان صورت گرفت به درستی تجزیه و تحلیل نشده است و عظمت این روز تاریخی و کارهای عظیمی که برای رفاه و سربلندی مردم آذربایجان در طول این یک سال و از 21 آذر 1324 تا 21 آذر 1325 در منطقه صورت گرفت در مطبوعات، رسانه های گروهی ، کتابها و شبکه های اجتماعی جایگاه واقعی خودرا نیافته است ؛ چرا که هنوز هستند کسانیکه مسئله 21 آذر 1324 را با دیدگاه شوونیستی و شاهنشاهی می بینند!
در زمان حاکمیت یکساله فرقه دموکرات بر آزربایجان برای نخستین بار در تاریخ ایران به زنان حق رای داده می شود، جالب است بدانید زنان کشور ایتالیا بعد از آزربایجان دارای حق رای شدند!
اگر فقط رسمی شدن زبان مادری تورکی و تدریس آن در کلیه مدارس و دانشگاه آزربایجان ، بکار گیری این زبان در تمام سطوح ادارات و مراکز دولتی و غیر دولتی را در طول یکسال در نظر بگیریم با کارهای عظیم و باورنکردنی مواجه می شویم !
تدوین اینهمه کتابهای درسی به زبان مادری تورکی برای تدریس در کلیه مدارس آزربایجان در مدت زمان چند ماه و آماده کردن معلمان برای تدریس آن و نوشتن متون کلیه دعاوی، گزارشها، شکایات ، محاکمات در این مدت کوتاه نشان میدهد که دولتمردان آن روز آزربایجان با چه انرژی و عشق به وطن کار می‌کرده و بکارگیری زبان مادری تورکی در همه زمینه ها چقدر برای مردم هم راحت و کارگشا بوده است .
با اینکه کسی زبان تورکی را در مدارس و دانشگاهها به صورت کلاسیک تحصیل نکرده اما چه راحت و آسان در خواندن و نوشتن آن مهارت خود را نشان میدهد . معلمی که هیچ تحصیلاتی به تورکی نداشته به راحتی برای دانش آموزان به زبان مادری تدریس می کند و استاد دانشگاه درس پزشکی و دیگر تخصصها را به زبان مادری برای دانشجویان می آموزد و حتی آن روستایی بدون خواندن یک کلاس به تورکی، استشهاد محلّی و شکایت خودرا به راحتی و با درک کامل معانی نوشته های خود به زبان مادری می نویسد!
وبه قول دکتر غلامحسین ساعدی نویسنده بزرگ آزربایحان که می گوید : ” در آن یک سال بود که احساس کردم آدم هستم!
در زمان حاکمیت یکساله فرقه دموکرات بر آزربایجان برای نخستین بار در تاریخ ایران به زنان حق رای داده می شود، جالب است بدانید زنان کشور ایتالیا بعد از آزربایجان دارای حق رای شدند! در طول این یکسال، فرقه، قانون جامع کار را تدوین کرد و با گشودن انبارها و سیلوهای دولتی قیمتها را تثبیت کرد، خیابانهای اصلی تبریز آسفالت شد ، کلینیکها و کلاسهای پیکار با بیسوادی ، دانشگاه، ایستگاه رادیویی و چاپخانه دایر گردید. خیابانها به نام ستارخان و باقرخان و سایر قهرمانان آزربایجان نامگذاری شدند و چهره شهر تبریز دگرگون گردید.
ملی کردن بانکها ، احداث نوانخانه ها،خانه های سالخوردگان، بیمارستانها، بنای تئاتر، ایجاد بنگاههای نشر کتاب به زبان تورکی و گرد آوری اشعار و فرهنگ عامیانه ، اصلاحات ارضی و تقسیم زمینهای دولتی و املاک خانها و فراریانی که به تهران رفته و در صف مخالفین نهضت آزربایجان و تحت فرمان محمدرضا پهلوی قرار گرفته بودند میان دهقانان و کارهای بسیاری که از همه آنها نمی توان در اینجا نام برد از اقدامات عام المنفعه فرقه در طول این یکسال بود.
وریچارد کاتم سیاستمدار آمریکایی که مخالف فرقه دموکرات هم بوده می گوید: «کاری که فرقه در آن یک سال در آذربایجان انجام داد بیش از کارهایی بود که رضا شاه در طول بیست سال انجام داد»
در طول این مدت، به قول دکتر غلامحسین ساعدی نویسنده بزرگ آزربایحان که می گوید : ” در آن یک سال بود که احساس کردم آدم هستم! ” حسّ سربلندی و افتخار به هر کس دست میداده است.
ریچارد کاتم سیاستمدار آمریکایی که مخالف فرقه دموکرات هم بوده می گوید: «کاری که فرقه در آن یک سال در آذربایجان انجام داد بیش از کارهایی بود که رضا شاه در طول بیست سال انجام داد»
حسن راشدی : 19 آذر 1397
