هر دینی مدعی قداست است که کاملاً طبیعی می‌باشد. در غیر این‌صورت گور خود را با دستان خویش می‌کند. بنابراین برای جذب و نفوذ در دل پیروان ادعای قدسیت کاملاً طبیعی است. اما اگر پیروان دین مذکور با همان ادعای قدسیت وارد عرصۀ سیاسی شوند، که اغلب روال بدین‌گونه بوده و است، در آن‌صورت همۀ مخالفان و رقبا با حربۀ نجس، مرتد و کافر از صحنۀ سیاست جامعه حذف و طرد خواهند شد.
قادر کیانی
به بیان دیگر، مدعیان قدسیت هیچ تفاوت و متفاوتی را نپذیرفته و یکسان‌سازی سیاسی در دستور روز قرار گرفته و با شدت هر چه بيشتر بمورد اجرا گذاشته می‌شود و بدین‌سان جامعه فرسنگ‌ها از مشروطیت و دمکراسی دورتر و دورتر خواهد شد.
عرصۀ سیاست عرصۀ قدسیت نیست. عرصۀ برخورد و کشمکش بین نیروهایی است که برای تأمین منافع خویش رو در روی هم صف‌آرایی کرده و مشغول مبارزه هستند در سیستم‌های دمکراتیک بازی و مبارزۀ نیروهای مخالف و رقیب تحت قواعد و قوانین مصوب بصورت مسالمت‌آمیز انجام می‌گیرد. اما وقتی که یکی از نیروها ادعای قدسیت کند، بازی مسالمت‌آمیز برای تأمین منافع بهم خواهد خورد و با جنگ خونین مدعیان قدسیت در پی حذف «غیر» خواهد بود، و در صورت پیروزی، حکومت غیر دمکراتیک برپا خواهد کرد.
با این مقدمه نظری و تئوریک، حالا می‌توان به راحتی به سؤال «چرا نمی‌توان و نباید آخوند خراسانی، طباطبائی، بهبهانی و … مشروطه‌چی و آزادیخواه نامید؟» جواب داد. البته با تکفیر و اعدام آیت‌الله شیخ فضل‌الله نوری و تکفیر سید حسن تقی‌زاده میزان پایبندی‌شان را به مشروطیت نشان دادند.
شیخ فضل‌الله نوری با تکیه به استدلال‌های فقهی می‌گفت: در اسلام تعیین وکالت وقتی معتبر است که موضوع وکالت مشخص گردد. چون در تعیین وکلای مجلس این نکته رعایت نمی‌گردد، پس چنین وکالتی شرعی نیست. ایشان با برابری انسان‌ها که در قانون اساسی مشروطیت آمده بود از موضع فقهی مخالفت می‌کرد و می‌گفت: در اسلام انسان‌ها برابر نیستند، زن با مرد در تقسیم ارث، و در دیه برابر نیستند. مسلمان با کافر، و کافر زمی با کافر حربی برابر نیستند.
نوری از موضع فقهی با جعل و وضع قانون هم مخالف بود، می‌گفت: حق جعل و وضع قانون از آن شارع مقدس است و انسان‌ها با وجود قوانین کامل اسلام احتیاج به جعل و وضع قانون ندارند؛ اگر احیاناً در مسائل فرعی احتیاج به جعل و وضع باشد، باید توسط مجتهدان انجام گیرد، نه به دست فلان بزاز یا بقال. به این ایرادات فقهی نوری جواب داده نشد. تا به قدرت دست یافتند، اعدامش کردند.
