هارای: هرودوت که منبع اصلی تاریخ نگاران اندیشه متوهم « ایرانشهری » به اصطلاح عصر هخامنشی و کوروش می باشد روایتی تاریخی از داستان کشته شدن کوروش بدست تومروس خاتون فرمانروای ماساژت ها / ساکاها ( یکی از اقوام ترکان باستان)  آورده است که موضوع فیلم « توروس» ساخت کشور قزاقستان شده است. روایت تاریخی کشته شدن کوروش توسط تورکان ماساژئت به مذاق خودبزرگ پندارهای مضر بشریت خوش نیامده و با هیاهو و هوچی گری همیشگی سعی در باجگیری از علم و هنر می باشند.

دکتر توحید ملک زاده-هارای

نقل است کوروش بزور از پادشاه تورکان یعنی تومروس خاتون ( فرمانروایی از 570 ق.م تا 520 ق.م) درخواست ازدواج می کند تا به کشور تورکان حمله نکند که با پاسخ منفی تومروس خاتون مواجه می شود. کوروش برای تصاحب به زور تومروس، راه لشکرکشی را برمی گزیند که در این لشکرکشی با انبوه سپاه تورکان به فرماندهی توروس خانم مواجه شده و در جنگ کشته می شود (529 ق.م ). نقل است سر بریده کوروش به نزد تومروس خاتون آورده می شود. وی سر بریده شده کوروش را در ظرف پر از خون انداخته می گوید:

« ای کوروش خون آشام! سالها از خوردن خون مردم سیر نشده بودی حالا عطش خونخواری خود را با این خونها رفع کن».

 داستان کشته شدن کوروش توسط تومروس ملکه تورکان باستان در کتب مختلف تاریخی دوره رونسانس به کرات روایت شده و در طی تاریخ به شکل اسطوره درآمد. حتی در سال 1707 اپرای « تومروس ملکه ساکاها »  در لندن به صحنه رفت.

در بعد هنری نیز، صحنه انداختن سر بریده کوروش در ظرف خون، الهام بخش تابلوهای نقاشانی چون Peter Paul Rubensin ، Frankenthal porcelain, c. 1773  ، Mattia Preti, Tomyris Receiving the Head of Cyrus, 1670–72  ، می شود.

به سبب بعد مسافت حادثه و محل سکونت هرودوت، جزئیات این روایت چندان معلوم نیست. محل کشته شدن کوروش یعنی 100 کیلومتری شمال رود آراکس و در عین حال مملکت ماساژئت یا ماساگئت ها نیز مورد بحث است. عده ای از تاریخ نویسان غربی  محل کشته شدن کوروش را در ترکمنستان امروزی می دانند. بسیاری از محققین هم آراکس را همان یونانی شده رود ارس آزربایجان می دانند. یعنی تومروس ، کوروش را در اراضی آزربایجان شکست داده و سر بریده شده است.

ماساژئت ها با دارا بودن عرف و عادت عمومی تورکان، بلاشک جزو تورکان باستان بودند.به روایت هرودوت: «  لباس پوشیدن و شیوه زندگی ماساژئت ها  شبیه سکاها است. آن‌ها هم بر روی اسب و هم با پای پیاده می‌جنگند. هر دو شیوه جنگیدن آن‌ها عجیب است. آن‌ها هم با کمان و هم نیزه می‌جنگند ولی سلاح مورد علاقه آن‌ها تبر جنگی است. سلاح‌های آن‌ها از زر یا برنج است. برای نوک نیزه‌ها و نوک پیکان‌ها و تبرهای جنگیشان از برنج استفاده می‌کنند و برای پوشش سر، حمایل و کمربند از زر. به همین ترتیب اسبهایشان نیز بسیار مجهز هستند. زره سینه اسبها از برنج است ولی زره کمر و صورت اسبها از زر است. آن‌ها نه از آهن و نه از سیم استفاده نمی‌کنند زیرا در سرزمین آن‌ها این دو فلز نیست و به جای آن زر و برنج فراوان است.( هرودوت، کتاب ۱، بند ۲۱۵. ترجمه مرتضی ثاقب فر)

فیلم مشهور تومروس ساخته آکان ساتایف، فیلمساز ۴۵سالهٔ کشور قزاقستان برای اولین بار در شهر نور سلطان، پایتخت قزاقستان، در تاریخ ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۹ به نمایش درآمد. با نمایش این فیلم آنچه که متوهمین خود آریایی پندار بافته بودند و به خورد جماعت عادی داده بودند رشته شد. با اکران این فیلم تاریخی که براساس روایت هرودوت از کشته شدن کوروش ساخته شده، این جماعت متوهم، از این متوحش شده اند که جواب سوال مردم پرسشگری که می پرسند:« با کدام امکانات جسد کوروش به محل معبد سنگی که از محل حادثه حداقل 2000 کیلومتر فاصله دارد آورده شده و چگونه این مکان یکباره به پاسارگاد و محل دفن کوروش تبدیل شده است؟ » را با کدام تحریف دوباره بدهند.