Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin aldığı ilk kararlardan biri Kabil’de temsilcilik açmak olmuş, bu çerçevede Afgan asıllı bir Türk subayı olan Abdurrahman Samadan Kabil’e temsilci atanmış ve iki ülke arasında diplomatik ilişkiler 1921 tarihli Türkiye-Afganistan İttifak Muahedenamesiyle başlatılmıştı

Türk Büyükelçiliği Kabil’de açılan ilk diplomatik misyondur. Türkiye’nin Afganistan politikasında dört unsur ön planda; Afganistan’ın birlik ve bütünlüğünün korunması, güvenlik ve istikrarının sağlanması, ülkede halk desteğini ve katılımı ön planda tutan geniş tabanlı siyasi yapının güçlenmesi ve Afganistan’ın terörden ve aşırı akımlardan arındırılarak, halkın huzur ve refaha kavuşturulması

 a. Abdurrahman Samadan sonrası Kabil’e kim ve neden büyükelçi atandı dersiniz? Arabistan’da vazife yaptığı dönemde İngiliz ordusuna ve isyancı Araplara kök söktüren Medine Muhafızı Fahrettin Paşa! Türkiye bu hamlesi ile Hindistan üzerinden Afganistan’a ve oradan da Tahran ve Bakü’ye inmek isteyen İngiltere’nin önünü Kabil’de kesti

İngiliz istihbaratının, Müslümanların gözünde küçük düşürerek etkisizleştirmek amacıyla Sebataist ilan ettiği Mustafa Kemal Paşa, 20 Ağustos 1920’de Afganistan’a gönderdiği ilk Türk temsilcisi Abdurrahman Bey’le Emanullah Han’a yazdığı mektupta “İngilizlere karşı birlikte savaşalım” önerisinde bulunmuştu.

Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’nin aldığı ilk kararlardan biri Kabil’de temsilcilik açmak olmuş, bu çerçevede Afgan asıllı bir Türk subayı olan Abdurrahman Samadan Kabil’e temsilci atanmış ve iki ülke arasında diplomatik ilişkiler 1921 tarihli Türkiye-Afganistan İttifak Muahedenamesiyle başlatılmıştı.

Türk Büyükelçiliği Kabil’de açılan ilk diplomatik misyondur. Türkiye’nin Afganistan politikasında dört unsur ön planda; Afganistan’ın birlik ve bütünlüğünün korunması, güvenlik ve istikrarının sağlanması, ülkede halk desteğini ve katılımı ön planda tutan geniş tabanlı siyasi yapının güçlenmesi ve Afganistan’ın terörden ve aşırı akımlardan arındırılarak, halkın huzur ve refaha kavuşturulması.(1) Abdurrahman Samadan sonrası Kabil’e kim ve neden büyükelçi atandı dersiniz? Arabistan’da vazife yaptığı dönemde İngiliz ordusuna ve isyancı Araplara kök söktüren Medine Muhafızı Fahrettin Paşa! Türkiye bu hamlesi ile Hindistan üzerinden Afganistan’a ve oradan da Tahran ve Bakü’ye inmek isteyen İngiltere’nin önünü Kabil’de kesti. İngiliz istihbaratının, Müslümanların gözünde küçük düşürerek etkisizleştirmek amacıyla Sebataist ilan ettiği Mustafa Kemal Paşa, 20 Ağustos 1920’de Afganistan’a gönderdiği ilk Türk temsilcisi Abdurrahman Bey’le Emanullah Han’a yazdığı mektupta “İngilizlere karşı birlikte savaşalım” önerisinde bulunmuştu.

Fahrettin Paşa başkanlığında Türk elçilik heyeti 19 Mart 1922 günü Ankara’dan hareket etti. Trabzon, Batum, Bitlis, Bakü yoluyla 25 Mayıs’ta Afganistan’ın Herat kentine ulaştı, burada büyük bir törenle karşılandı. O tarihte Afganistan’da 200 kadar Türk subayı görev yapmakta, İngiliz ordusuna karşı savaşan Afgan ordusunu eğitmekte sevk ve idare etmekteydi. Mustafa Kemal Paşa’nın Afganistan’a büyük önem verdiği görülüyor. Medine eski Muhafızı Fahrettin (Türkkan) Paşa, Kabil’e Elçi olarak atanması ve 26 Haziran 1922-12 Mayıs 1926 tarihleri arasında görev yapması bunu göstertmektedir. Fahrettin Paşa’yı takiben Atatürk zamanında Kabil’de, Nebil Bey (Batı) 17 Mayıs 1926-30 Haziran 1928 (Elçi), Yusuf Hikmet Bayur (Atatürk’ün Özel Kalem Müdürü) 30 Haziran 1928-1 Ağustos 1931 ve Mahmut Şevket Esendal 19 Kasım 1933-31 Ekim 1941 tarihleri arasında Büyükelçi olarak görev yapmışlardır. Türkiye Cumhuriyetinin Afganistan’ı tahkimatı sayesinde İngilizler Hindistan üzerinden Orta Asya’ya yayılamadığı gibi Tahran ve Bakü’ye de ulaşamadılar.(2) Uzun sözün kısası Ankara bu coğrafyada her dönem varlığını hissettirdi, ben buradayım dedi

Neden bunları yazıyorum? Türkiye’de, bir yıldan uzun süredir sürgünde olan Dostum, görevine devam etmek için Kabil’e döndü. Dostum’u Ankara’dan Kabil’e taşıyan uçağın inişinden kısa bir süre sonra Kabil Havalimanı’nda patlama meydana geldi. Bomba yüklü bir araçla düzenlenen intihar saldırısıydı.

Dostum yara almadan kurtuldu. Patlamada en az 10 kişi yaşamını yitirdi. Patlama havalimanı girişine yakın bir bölgede, Dostum’un araç konvoyu havaalanını terk ettikten kısa bir süre sonra gerçekleşti.

Dostum; Türkiye’den Kabile Ekim ayında gerçekleşecek olan seçimler için Afganistan’a geri dönmüştü.(3) Oysa Raşit Dostum’un geri dönüş gerekçesi biraz daha farklı. ABD uzun süredir Afganistan’daki askeri varlığını bırakın azaltmayı her geçen gün tahkim ediyor. ABD öncülüğündeki koalisyonun Afganistan’ı işgali ve Taliban yönetimini devirmesinden sonra ABD’nin Afganistan’a askeri müdahalesi neredeyse 17. yılını doldurdu.

Bu süreçte ABD bütçesinden 700 milyon dolar harcandı ve 2400 ABD askeri Afganistan’da öldürüldü. ABD’nin halen Afganistan’da 9 bin 800 askeri bulunuyor. Yaklaşan Çin fırtınasına bakılırsa ABD işgalinin devam edeceği öngörülebilir. 3 Ağustos 2017’de; “ Donald Trump’ın, John Bass’ı Kabil Büyükelçiliğine atamasının önümüzdeki süreçte Afganistan’ın hayli karışması ile yorumlanabileceğini” belirtmiştim. Gürcistan ve Türkiye deneyimli Afganistan’ın yeni büyükelçisi John Bass Kabil’deki dünyanın en büyük sefaretinde görev yaptığı sürece milyarlarca euroluk bütçesi ile ABD’li, Afgan ve diğer ülkelerden 3 bin personelden sorumlu olacak. Eğer ihtiyaç hissedilirse terörle mücadele kapsamında 9 bin 800 askeri personele 5 bin ABD askeri daha eklenebilecek. Şimdi soru şu; ABD Afganistan’daki askeri varlığını neden devam ettirmek istiyor