برگزاری رزمایش حق قانونی هر کشور است، اما سوالی که ایجاد می‌شود این است که، چرا ایران در طول سی سال گذشته که ارمنستان خاک ما را اشغال کرده بود، چنین رزمایشی برگزار نمی‌کرد؟!…”

نقل به مضمون این متن سوالی است که الهام علی‌اوف از ایران پرسیده‌است، و ورای این هیاهوهای مجازی، باید به آن پاسخی درخور داده شود. پاسخی که هم آزربایجانیهای آن سوی ارس را قانع کند، و هم آزربایجانیهای این سوی ارس را.

ایران می‌گوید هرگونه تغییرات در مرزهای بین‌المللی مجاور را نخواهدپذیرفت،

اولا: مطابق اصول بنیادین حقوق بین‌الملل چنین اختیاری ندارد، و توافقات مرزی بین دو کشور، برای کشورهای ثالث لازم‌الاتباع است، لذا اگر آزربایجان و ارمنستان خودشان بصورت دوجانبه یا با دخالت یک سازمان و یا نهاد بین‌المللی در خصوص تغییرات مرزی توافقی بکنند، ایران و هر کشور دیگری ملزم به رعایت آن توافق است.

ثانیا: سوالی که در افکار عمومی دو سوی ارس (آراز) ایجاد می‌شود، این است که ایران چطور تغییرات مرزی ناشی از اشغال خاک آزربایجان توسط ارمنستان در سی سال گذشته را پذیرفته‌بود؟!

علاوه بر اشتراکات جامع فرهنگی، زبانی، قومیتی و تاریخی مردمانشان، نظام حکمرانی کشورهای آزربایجان و تورکیه مهمترین همسایگان ایران و مرزهای مشترک با این کشورها در طول چهار دهه‌ی گذشته امن‌ترین مرزهای ما بوده‌است، این را آمار و ارقام رسمی کشور می‌گوید.

در شرایطی که ما با بخش اعظم همسایگان دچار تنش و مشکلات مزمن هستیم، افروختن آتش تنش در این منطقه امن، اگر چه ممکن است در کوتاه‌مدت، تحسین مرکزگرایان ایرانشهری را برانگیزد، اما مسلما در بلندمدت دست ما را از فرصت‌های بزرگ منطقه‌ای کوتاه خواهدکرد.

اگر حضور اسراییل در آن سوی ارس برای ما غیرقابل تحمل است، راه چاره‌اش نه شاخ و شانه کشیدن به کشور آزربایجان، بلکه نزدیک شدن به او و شریک شدن با اوست، که صد البته نفوذ تفکر شوونیستی و ایجاد تورک‌هراسی کاذب، تا کنون مانع ایجاد این مهم شده‌است.

به زعم نگارنده، روحیه‌ی تورک‌هراسی و تورک‌ستیزی حاکم بر بدنه نظام، باید جای خود را به فرصت‌انگاری و سهم‌خواهی از جامعه‌ی تورکهای منطقه و جهان بدهد،

ایران می‌تواند به جمعیت چهل میلیونی تورک خود به دیده‌ی فرصتی بی‌بدیل نگاه کند، و با تکیه بر این پتانسیل عظیم، خود را به عنوان یکی از بازیگران اصلی و راهبردی اتحادیه‌ی کشورهای تورک‌زبان مطرح کند، و از فرصت‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی این پتانسیل عظیم در عرصه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی بهره ببرد.

فرمان فرضی/ دهم مهر چهارصد