نگاه و رفتار تمامیت خواه نگاه و رفتاری است که می خواهد تمامی ساحتهای زیست انسانی در یک جامعه و حتی منطقه و جهان را در اختیار خود قبضه نموده و هیچ میدان و منفذی را برای فعالیت و حضور هر آنچه که غیرخودی می انگارد را باقی نمی گذارد. “خود حق بینی رادیکال” و “باطل انگاری هر آنچه غیر خود” است روحیه حاکم بر این نگاه و رفتاری است.

در کنار این “بی اخلاقی مشروع” حاکم دائمی در چنین ذهنیتی است. به گونه ای که هر گونه بی اخلاقی و ظلم و تبعیضی را به بهانه مانده گاری مشروع شمرده و جواز حذف غیر خود را توجیه و تقدیس می کند.

“انحصار و کنترل همه جانبه و لحظه به لحظه جامعه” نیز پایه و اساس رفتار سیاسی و امنیتی چنین ذهنیتی را تشکیل می دهد. همین روحیه، اخلاق و سیاست باعث می گردد تا در بعد اندیشه ای سطحی نگری، ساده انگاری و ابتذال و توجیه گری منفعت طلبانه به عنوان تفکر اصلی چنین ذهنیتی درآمده و جامعه تبدیل به پادگانی بی اختیار و دائما در حال بسیج و آمادگی برای تمامیت خواهی در آید. تک رنگی، تک صدایی، تک فکری و تک رفتاری اجباری نوعی ارزش تلقی گشته و مخالفان یا جاسوس بیگانگان و یا دشمن تلقی و تبلیغ می گردند.

تمامیت خواهی تمامی داشته های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فکری، باوری و… جامعه را یا خنثی و بی اثر کرده و یا از بین می برد. از این رو جامعه جامعه ای فلج و بی اختیار می گردد که کاری و وظیفه ای جز “فرمانبرداری محض” ندارد.

لطمات و زخمهایی که یک سیستم تمامیت خواه بر اندیشه، اخلاق و روح جامعه وارد نموده است در کنار ضعف سیاسی نهادینه شده و نیز جامعه از پا افتاده باعث می شود تا ده ها سال جامعه دچار ضعف و بحران گردد — آیدینلیق

تمامیت‌خواهان می انگارند که با بخش نامه و فرامین صادره می توانند هر مشکلی را حل کرده و روح جمعی جامعه را در اختیار خود داشته باشند. ولی در طول گذر زمان، در غیاب اندیشه های علمی و تخصصی و در نبود آزادی و نشاط لازم، جامعه در یک فرایند “بی تفاوتی عمدی و گسترده” به روحیه، اخلاق، سخنان و فرامین تمامیت خواهان وارد فاز چالشی با آنان شده و تمامی برنامه های آنان را نقش برآب می کند. در چنین حالتی جامعه اخلاق و ارزشها و رفتارها و در یک کلام “طرز زندگی” مخصوص به خود و غیر رسمی و کاملا متفاوت با حاکمان را در خفا و آشکار ایجاد نموده و پی می گیرد. این رفتار جامعه به معنی “شکست ایدئولوژی حاکم” به شمار می رود و تمامیت خواهی دچار عدم مقبولیت می گردد. کم_کم نافرمانی های مدنی کم هزینه و مخالف خوانی های کوچک، تبدیل به نافرمانی مدنی بزرگ و گسترده و مخالفتهای سیاسی عمیق و تأثیر گذار شده و بحران وارد خود سیستم می گردد با ناکارآمدی سیستم نهایتا ساختار موجود دچار رعشه و تقابل درونی شده و نهایتا با از دست دادن قدرت سرکوب به فروپاشی سریع منجر می گردد.

ولی لطمات و زخمهایی که یک سیستم تمامیت خواه بر اندیشه، اخلاق و روح جامعه وارد نموده است در کنار ضعف سیاسی نهادینه شده و نیز جامعه از پا افتاده باعث می شود تا ده ها سال جامعه دچار ضعف و بحران گردد. چنین نیز می توان گفت که با پایان سلطه تمامیت خواهی تازه ابعاد تخریبات و ویرانگری آن معلوم می شود. هر روزی که بر عمر تمامیت خواهی افزوده می شود، در پایان کارش تبدیل به ایّامی دراز و سخت می گردد که باید به جبران ویرانگری پرداخته شود.

از این رو سلطه تمامیت خواهی نه تنها امروز جامعه که فرداهای بسیاری را نیز نابود و ویران ساخته و نسلهای بسیاری بعد از خود را نیز بدبخت می نماید. چرا که بخشی از اخلاق و روح و فکر و رفتار تمامیت خواهی با رسوخ در جامعه و حتی مخالفان خود همچون زهری فلج کننده و بیماری زا تا نسلها قادر به ادامه حیات خود خواهد بود.

بنابراین هرچه تمامیت خواهی زود از بین برود، دوران نقاهت و درمان جامعه نیز زودتر آغاز خواهد شد. با ادامه طول عمر تمامیت خواهی، امکان و شانس جبران و درمان جامعه بعد از آن هر روز کمتر و کمتر می گردد.

قایناق: آیدینلیق کانالی