رد پای تورک ستیزی را در گذشته های دور و در شاهنامۀ فردوسی می توان یافت. اما در این نوشتۀ تلگرامی فقط گریزی گذرا به جریان تورک ستیزی در تاریخ معاصر خواهیم زد. شاهزادۀ قاجار نویسندۀ کتاب “نامۀ خسروان” جلال الدین میرزا همراه با میرزا فتحعلی آخوندوف از بنیانگذاران تورک ستیزی در تاریخ معاصر هستند.

فریدون آدمیت می نویسد: «اما زمینۀ نگارشهای میرزا فتحعلی عقیدۀ او را به دست می دهد که ایلغار ترکان و مغولان را نیز از همان عوارض آشفتگی عمومی کشور و تبدل سلسله های پی در پی دورۀ اسلامی می داند. ولی در نفرت میرزا فتحعلی از ترک و تاتار تردید نیست. جلال الدین میرزا از او خواسته بود در کتابخانه های قفقاز جستجو کند، شاید تصویر سلاطین ترک و مغول را که تا زمان صفویان در ایران حکومت کردند، به دست آورد. میرزا فتحعلی از پی جویی دریغ نداشت، اما نوشت: “به اعتقاد من این پادشاهان لیاقت هم ندارند که چهرۀ ایشان در تألیف شما نگاشته آید” از آنکه همه “دیسپوت و شبیه حرامی باشیان بوده اند.» (آخوندوف، نامه ها، ۱۸۷۱، صص۲۲۱-۲۲۵، به نقل از آدمیت)

بعد از دو نفر یاد شده کانون های تورک ستیزی عبارت بودند از: کانون مجلۀ “کاوه” سید حسن تقی زاده تبریزی، کانون مجلۀ ایرانشهر حسین کاظم زاده تبریزی و … آخوندوف و جلال الدین میرزا همراه با میرزا آقا خان کرمانی بنیانگذار ناسیونالیسم رمانتیک بودند. مؤلفه های رسمی آن عبارت بود از ستایش حکومت های واقعی و خیالی ایران قبل از اسلام، ستایش آئین زرتشت، ستایش فرنگ و فرنگی مآبی، و اسلام ستیزی، تورک ستیزی و عرب ستیزی.

اما بعداً به وسیلۀ عارف قزوینی، محمود افشار یزدی تورک، و پان ایرانیست ها، تورک ستیزی آن برجستگی بیشتری یافت و با روی کار آمدن رضا شاه ایدئولوژی رسمی حکومت شد. با همۀ امکانات حکومتی اعم از مالی، دانشگاهی، رسانه ای و … هجمه ای بی امان برای ریشه کنی و نابودی زبان و فرهنگ تورک … آغاز شد و هنوز که هنوز است ادامه دارد.

محمود افشار یزدی تورک می نویسد: «نگارنده با آموختن پنج دقیقه زبان ترکی هم در هر مدرسه یا دانشگاه آذربایجان مخالفم … ترکی در ایران از ترکتازی به عمل آمده است. این زبان در چند قرن پیش به طور مهاجم وارد کشور شده و قسمتی از خاک وطن عزیز ما را گرفته است و هیچگاه لهجۀ بومی نیست و زبان ملی نتواند بود. مهمان ناخوانده و مزاحم است! باید آن را بیرون کرد! مهمانیست که به ناموس وطن دست درازی کرده و با مقدّرات ملت هم اکنون بازی می کند! … و به همین جهت باید از استعمال کلمۀ ترک ـ که اسم ملتی دیگر است ـ بر آذربایجان خودداری شود.» (افشار، مجلۀ آینده، جلد چهارم، ۱۳۵۲، صص۱۷۴-۱۷۵)

همۀ این گفته ها چه در زمان پهلوی ها و چه در دورۀ جمهوری اسلامی با فراز و فرودهایی به مورد اجرا گذاشته شد و می شود. انسان تورک در ایران نه تنها از حقوق اولیه و طبیعی خویش محروم است بلکه هر آن در معرض تحقیر و توهین و دشمنی قرار دارد.

سیاست جمهوری اسلامی در حمایت و جانبداری از تجاوز و اشغال بیست درصد از سرزمین جمهوری آذربایجان و آوارگی و قتل عام تورک های بیگناه منطقۀ قاراباغ توسط ارمنستان صرفاً قسمتی کوچک از آن سیاست است.