به‌طور معمول زمانی که ماه‌های بهمن و اسفند فرا می‌رسند، دوستداران محیط زیست کشور مطالبهٔ جدی خودشان را از دستگاه حکمرانی آب برای رهاسازی حقابهٔ رودخانه‌ها و تالاب‌ها تکرار می‌کنند. در واقع این دو ماه از سال به‌دلیل عدم نیاز بخش کشاورزی از یک طرف و جاری‌بودن جریانات
محسن موسوی خوانساری دکترای تاسیسات آبی-هارای
پایهٔ رودخانه‌ای از طرف دیگر، شرایطی را فراهم می‌کند که اگر حقابهٔ محیط زیست با دبی حداکثری از طریق سدهای مخزنی کشور رهاسازی شود، به‌طور قطع، بیشترین حجم آب رهاسازی‌شده به پیکرهٔ اصلی تالاب‌ها خواهد رسید. لذا دو ماه پایانی فصل زمستان، ماه‌های طلایی برای پرداخت حقوق سالیانهٔ تالاب‌ها محسوب می‌شود.
کاربرد موضوع یادشده خصوصاً برای احیای دریاچهٔ ارومیه حائز اهمیت است. زیرا بهمن و اسفند و حتی اوایل فروردین ایامی هستند که در منطقهٔ آذربایجان‌غربی و شرقی به‌دلیل برودت هوا فعالیت‌های کشاورزی متوقف هستند و می‌توان به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد که حقابهٔ دریاچهٔ ارومیه از سدهای مخزنی را که بالغ بر یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مترمکعب می‌شود در این ایام بدون مشکل خاصی به‌طرف پیکرهٔ اصلی دریاچهٔ ارومیه رهاسازی کرد.
نکتهٔ مهم در این‌باره آن است که به‌علت حجم انباشتهٔ برف در ماه‌های پایانی فصل زمستان و در حوضه‌های آبریز مشرف به دریاچهٔ ارومیه (مانند زرینه‌رود، سیمینه‌رود، مهاباد چای، شهر چای، گدارچای و…) می‌توان با تقریب نزدیک به یقین، مقدار آب تجدیدپذیر حوضه‌های آبریز مذکور را محاسبه کرد، سپس سهم دریاچهٔ ارومیه از هر حوضه را در همین ایام رهاسازی کرد.
خوشبختانه امروز در حوضهٔ آبریز دریاچهٔ ارومیه شاهد نزول بارش‌های خوبی هستیم که تا این تاریخ، مقدار بارش نازل‌شده عدد ۱۴۰ میلی‌متر از ابتدای سال آبی را رد کرده و تقریباً نزدیک به مقدار متوسط درازمدت شده است. لذا انتظار می‌رود با توجه به شرایط نرمال و معمولی حاکم بر حوضهٔ آبریز دریاچهٔ ارومیه، استاندار محترم استان آذربایجان‌غربی که مسئولیت ستاد احیای دریاچهٔ ارومیه را هم دارد، با تشکیل یک ستاد ویژه و همکاری مستمر با دستگاه‌های استانی زیرمجموعهٔ وزارت نیرو، جهاد کشاورزی و سازمان حفاظت محیط زیست در همین ایام پایانی فصل زمستان رهاسازی آب از سدهای مخزنی مانند سد بوکان، سد مهاباد، سد سیلوه، سد چپرآباد، سد شهرچای و… شروع کنند و مطمئن باشند که با توجه به حجم برف قابل‌توجه در ارتفاعات حوضهٔ آبریز و اینکه ماه‌های پربارشی چون اسفند و فروردین در راه است، انشالله کمبود آب برای سهم شرب تبریز و ارومیه و سهم کشاورزی دشت میاندوآب و مهاباد رخ نخواهد داد. استاندار محترم آذربایجان‌غربی به این نکته توجه کند که در سالیان گذشته، تجربهٔ تأخیر در رهاسازی آب و موکول‌کردن رهاسازی آب به اردیبهشت‌ماه، تجربهٔ تلخی بود زیرا حقابهٔ دریاچهٔ ارومیه در فصل بهار هیچ‌گاه به‌طور کامل نصیب دریاچه نشد.
محسن موسوی خوانساری
دکترای تاسیسات آبی
