تنش در شمال افغانستان زمانی آغاز شد که حدود ۱۰ روز پیش “نظام الدین قیصاری” فرمانده پلیس محلی قیصار فاریاب، توسط لشکر ۲۰۹ شاهین افغانستان با دستور “اشرف غنی” (رئیس جمهور) دستگیر و پس از آن به کابل انتقال داده شد.
به دنبال بازداشت “نظام الدین قیصاری” هزاران تن از هواداران او در فاریاب دست به تظاهرات زده و علاوه بر بستن راههای مواصلاتی شمال افغانستان، هشدار داده‌اند در صورتی که قیصاری آزاد نشده و “ژنرال دوستوم” به افغانستان بازگردانده نشود، ادارات دولتی را تصرف خواهند کرد.
معترضین همچنین با سردادن شعارهایی ضد رئیس جمهور غنی، تصاویر وی را از دروازه ورودی شهر به پایین کشیده و آتش زدند.
نظام الدین قیصاری کیست؟
مردی پنجاه ساله که در روستای توپخانه ولایت قیصار به دنیا آمده است. کارش باغداری و تجارت بوده و از سال ۱۳۹۰ شمسی زمانی که پلیس محلی تشکیل شد، وارد این تشکیلات شده و کارش را با معاونت پلیس محلی شروع کرد.
دو سال پیش وقتی که طالبان مناطق زیادی را در این ولایت به کنترل خود درآورد و تا نزدیکی میمنه مرکز این ولایت پیش‌روی کرده بود، ژنرال دوستوم برای انجام عملیات جنگی علیه طالبان به فاریاب رفت، از پیوستن داوطلبان در صفوف مقابله علیه طالبان استقبال کرد که قیصاری با جمعی از افراد مسلح وفادار به خودش در جمع این داوطلبان بود.
پس از آنکه نیروهای مردمی برای مقابله با نفوذ طالبان تشکیل شد، قیصاری رهبری این نیروها در سراسر فاریاب را برعهده گرفت و توانست در همکاری با نیروهای دولتی، برخی از مناطق از دست رفته را بازپس گیرد و موفقیت‌های او در جنگ با طالبان، رفته رفته به گسترش محبوبیت او در میان مردم کمک کرد.
نظام‌الدین قیصاری به عنوان فرمانده نظامی در چند شهرستان ولایت فاریاب فعالیت کرده است. او طرفداران زیادی در حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان داشته و گزارش شده که نفوذ جدی در شمال افغانستان به‌ویژه در ولایت‌های فاریاب و جوزجان دارد.
وی یکی از فرماندهان برجسته جنبش ملی بوده و ادعا دارد که در حال حاضر با داشتن ۷هزار نیروی مسلح ضمن فرماندهی پلیس شهرستان قیصار، مسئولیت بخشی از خیزش‌های مردمی ولایت فاریاب علیه طالبان و داعش را نیز به‌عهده دارد.
از طرف دیگر ژنرال عبدالرشید دوستوم، رهبر و مؤسس حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان و رئیس کمیته ازبک‌های افغانستان به علت تیرگی رابطه‌اش با رئیس‌جمهور و مجروحیت بر اثر حمله گروه‌های طالبانی به ترکیه رفته و بصورت تبعیدی نرم، در آنکارا ماندگار شد و در نتیجه “نظام الدین قیصاری” به عنوان نماینده ژنرال دوستوم در افغانستان و اولین شخص تورک‌های این کشور تبدیل شد.
دستگیری قیصاری و آغاز تظاهرات
گفته می‌شود به دنبال عدم رضایت قیصاری از کندی عمل نیروهای دولتی در مقابله با طالبان و سخنان تندی که او علیه رئیس جمهوری افغانستان بیان می‌کرد، باعث بروز درگیری مسلحانه در جلسه امنیتی شامگاه دوشنبه هفته گذشته شده و به دستگیری او توسط نیروی ارتش منجر شده است؛ نظام‌الدین قیصاری بر این باور بود که مقامات کابل قصد دارند شمال افغانستان را به نیروهای مخالف واگذار کنند.
اعضای حزب جنبش ملی اسلامی در فاریاب و هواداران قیصاری از روز سه شنبه تظاهرات خود را در شهر میمنه آغاز کردند و هشدار دادند در صورتی که قیصاری آزاد نشود، تمام ساختمان‌های دولتی در ولایات فاریاب، جوزجان و سرپل را تصرف می کنند.
این در حالیست که طالبان نیز در بخش‌هایی از فاریاب حضور داشته و مردم نگران حمله طالبان به شهر میمنه هستند، در دو سال اخیر طالبان بارها تلاش کرده است تا این شهر را تصرف کند ولی تاکنون موفق نشده است. اما بعد از آغاز اعتراضات تورک‌های این کشور، دست به عملیات‌های تروریستی علیه نیروهای دولتی و تورک‌ها می‌زند که گفته می‌شود روزانه بیش از ۱۰ نفر از طرفین کشته می‌شود.
رسانه‌های نزدیک به تورک‌های افغانستان مدعی شده‌اند که پیشتر دولت افغانستان بیش از ۱۰۰۰ نفر از اعضای زندانی طالبان را به علت مسائل قومی و پشتو زبان بودن، آزاد کرده است.
شورای نظامی فاریاب نیز در طی اعلامیه‌ای هشدار داده است در صورتی که تظاهرات کنندگان به ساختمان‌های دولتی حمله کنند، مسئولیت بعدی آن به دوش مدیران این تظاهرات خواهد بود. در این اعلامیه از ساکنان شهر فاریاب خواسته شده تا از هرگونه اقدام علیه نهادهای دولتی دوری کنند.
از طرفی معترضین اعلام کرده‌اند که اگر حکومت، جامعه جهانی و سازمان ملل بیش از این در خصوص آزادی نظام‌الدین قیصاری، نماینده ویژه ژنرال دوستوم در فاریاب و بازگشت ژنرال دوستوم به کشور بی‌توجهی کنند، بزرگ‌راه کابل با تمامی بنادر تجاری را بسته و برق وارداتی کابل را قطع خواهند کرد.
اعتراضات زمانی به اوج رسید که بابر فرهمند، رییس دفتر ژنرال دوستم، با انتشار تصاویری منسوب به محافظان و همراهان نظام‌الدین قیصاری که با دست‌های بسته روی زمین افتاده‌اند و در برخی موارد، افرادی که یونیفرم ارتش ملی بر تن دارند، بر سر و گردن آنها پا گذاشته‌اند، ادعا کرد که این افراد، از سوی نیروهای ارتش بازداشت و به نحو فاجعه باری تیرباران شده و جان داده‌اند.
به دنبال انتشار این ویدئو، نهادهای امنیتی افغانستان، بیانیه‌ای مشترک منتشر کرده و از بررسی صحت و سقم تصاویر منتشره از برخورد خشن نیروهای ارتش با محافظان و همراهان نظام الدین قیصاری توسط یک هیأت باصلاحیت دولتی خبر داده است.
همچنین فرهمند افزوده است: “این حادثه فراتر از یک مشاجره لفظی است. این دستگیری با هدایت شخص رییس جمهور انجام شده است. شما پیش از این در هیچ برنامه‌ای تاکنون دیده اید که کدام مقامی بخاطر تحقیر و توهین به یک مقام دیگر، اینطوری به‌صورت توهین‌آمیز دستگیر شده باشد. این برنامه‌هایی از قبل طرح‌ریزی شده بود.”
از طرف دیگر تیراندازی نیروهای پلیس افغانستان به سمت معترضان باعث کشته شدن چندین نفر شده است که به شدت اعتراضات افزوده است و حتی به تصرف ساختمان ولایت (استانداری) و آتش زدن آن منجر شد.
سخن آخر اینکه چندین روز است که مناطق شمالی افغانستان به صحنه اعتراضی تورک‌های این کشور تبدیل شده و آنها مدعی‌اند که سیاسیون این کشور بصورت سیستماتیک در حال نابودی و حذف آنان از کشور افغانستان هستند و در این راستا خواستار تشکیل کشور و یا خودمختاری در قالب “تورکستان جنوبی” شده‌اند و در این راستا معترضان مسیر اصلی تجارت افغانستان یعنی مرز ورود به کشور ترکمنستان را مسدود کرده‌اند.
قایناق:یول پرس
